کاربرد های گوسفند در صنعت و کشاورزی

کاربردهای گوسفندها با توجه به نوع نژادشان تعیین می شود. گوسفندها از همان زمان های گذشته مورد استفاده آدمیان بوده و جزء حیواناتی به شمار می رود که به دست آدمی اهلی شده است. گوسفندها حیوانات مفیدی برای زندگی بشریت بوده اند. از پوست و پشم آن ها بگیر تا گوشت و شیر و حتی مدفوع آنها، مواردی است که می توان از آنها استفاده کرد. در این مقاله قصد داریم به کاربردهای گوسفند در صنایع و کشاورزی بپردازیم.

آشنایی با واژه گوسفند

مشخص نیست برای نخستین بار چگونه این حیوان را اهلی کرده اند، ولی آنچه مشخص است، کاربردهای گوسفندها از همان زمان قدیم است. این دام، چه در زمان حیات و چه پس از ذبح شدن، برای آدمیان سراسر فایده بوده است. در گذشته از شیر گوسفند برای تهیه محصولات لبنی مثل ماست، کره، پنیر و . استفاده می‌شده است. همچنین از پشم او برای دوخت و دوز لباس بهره می برده اند. از مدفوع این دام نیز در باغات و مزارع کشاورزی استفاده می کرده اند. در حقیقت بدن گوسفند به گونه ای است که مثل یک کارخانه شیمیایی عمل می کند و آمونیاک و اوره تولید می کند و این آمونیاک و اوره است که برای رشد گیاهان مناسب است. همچنین اگر گوسفندی را ذبح می‌کردند، باز از تمام اجزای بدن او بهره های فراوان می برده اند. گوشت گوسفند از همان دوران قدیم مصرف غذایی داشته. از کاربرد های روده های گوسفند، به خاطر استحکام بالایی که داشته در دوخت و دوز بهره می گرفته اند. همچنین بسیاری از عشایر از پوست گوسفند پوستینی برای نگهداری مواد غذایی تهیه می کرده اند.

کاربردهای گوسفندها با توجه به نژادهای آن ها

امروزه با صنعتی شدن پرورش گوسفند و دام، با توجه به کاربرد گوسفندها آنها را در نژادهای متفاوتی تولید می کنند. در مجموع می شود گوسفندها را به چهار دسته یا نژاد کلی تقسیم بندی کرد؛ که هر دسته برای یک کاربرد و با یک هدف تولید می شود:

گوسفندهای گوشتی
گوسفندهای شیرده
گوسفندهای پوستی
گوسفندهای پشمی

کاربردهای گوسفندها در این چهار دسته با توجه به شیوه نام گذاری شان تقریباً قابل حدس است. در ادامه به بررسی هر دسته خواهیم پرداخت:

آشنایی با گوسفندهای گوشتی

همانطور که از اسم این دسته مشخص است، کاربرد گوسفند گوشتی مصرف گوشت آن است. ویژگی های فیزیکی گوسفندهای گوشتی به این شرح است:

گوسفندهای گوشتی دارای دست و پاهای کوتاه تری هستند. در قسمت کپل ها، دارای ماهیچه های بیشتری بوده و میزان چربی انباشته در آن ها بسیار کمتر است. چربی های انباشته بیشتر در بخش دنبه قرار می گیرد که بین 8 تا 10 کیلوگرم است. دیگر اندام این نژاد مثل ران ها و گردن بیشتر شامل ماهیچه و گوشت است. راندمان این گوسفندها چیزی در حدود پنجاه درصد است. و اخیراً این راندمان به 56 درصد نیز رسیده است. نژادهای بختیاری، سنگ سری، مغانی و گوسفند افشاری از جمله نژادهای مطرح داخلی این دسته است.

آشنایی با گوسفندهای شیرده

مهمترین کاربرد گوسفندهای شیرده، استفاده از آنها برای تولید شیر و فراورده های لبنی است. پوشش پشمی کم، اما شیردهی بالا از مشخصات فیزیکی این دسته است. اگرچه میزان شیردهی گوسفند ها در مقایسه با گاوها بسیار ناچیز است، اما نباید از خواص مهم شیر گوسفند زنده به سادگی عبور کرد. مشهورترین نژادهای شیری در میان گوسفندها، نژاد قزل، نژاد کردی و نژاد ترکاشوند است.

آشنایی با نژادهای پوستی

کاربرد گوسفندهای پوستی که کاملاً مشخص است. مهم ترین نژادهای این دسته نژاد قره گل و نژاد کبوده شیرازی است. نژاد قره گل در جهان نیز مشهور بوده و امروزه پوست این گوسفند به خارج از ایران هم صادر می شود. در این دسته، هرچه سن گوسفند پایین تر باشد، مرغوبیت پوست و لطافت آن بالاتر است.

آشنایی با نژاد پشمی

قدرت رنگ پذیری، استحکام بالا و ظرافت خاص تار پشم گوسفند ایرانی، باعث شده تا این نژاد در تمام جهان دارای محبوبیت بالایی باشد. کاربردهای گوسفند پشمی موارد زیادی است. از استفاده در قالی بافی گرفته تا تولید البسه های ظریف و گران قیمت. مهمترین نژادهای این دسته ماکوئی، سنجابی و بلوچی اشاره کرد.